Beperk je niet tot onbelangrijke zaken

In de 114th Commencement address stelt wijlen Steve Jobs (2005): “Your time is limited, so don't waste it living someone else's life.  Don't be trapped by dogma - which is living with the results of other people's thinking. Don't let the noise of other's opinions drown out your own inner voice. And most important, have the courage to follow your heart and intuition. They somehow already know what you truly want to become. Everything else is secondary.” Hij doelde erop dat we zelf over ons leven willen en moeten beschikken.  

Palliatief verpleegkundige Bronnie Ware (2012) heeft in haar boek The Top Five Secrets of the Dying opgetekend waar mensen het meeste spijt van hebben als ze terugkijken op hun leven.

• Ik wou dat ik de moed had gehad om een leven te leiden waarbij ik trouw was gebleven aan mezelf, in plaats van te leven volgens verwachtingen van anderen.
• Ik wou dat ik niet zo hard had gewerkt.
• Ik wou dat ik de moed had om mijn gevoelens te uiten.
• Ik wou dat ik contact had gehouden met mijn vrienden.
• Ik wou dat ik mezelf had toegestaan om gelukkig te zijn.

​Deze levenslessen zetten je aan het denken en maken dat je je afvraagt wat er nu werkelijk toe doet: wat is voor jou persoonlijk echt belangrijk? Het antwoord op deze vraag is voor iedereen anders en verandert ook gedurende de verschillende fasen van ons leven. Er zijn natuurlijk wel een aantal belangrijke thema’s die voor iedereen een rol spelen zoals relaties, werk, gezondheid, zingeving en ontspanning. Uiteindelijk willen mensen een gelukkig leven leiden.    

Geluk
Geluk is voor veel mensen een belangrijk levensthema. Wetenschappelijke studies gaan vanuit diverse invalshoeken in op geluk of daarmee grotendeels vergelijkbare concepten en typeren dit fenomeen algemeen genomen als de mate waarin iemand zich goed voelt en goed denkt over (onderdelen van) zijn leven (Peeters Weem, 2011).

Op de vraag wat mensen gelukkig maakt lijken persoonlijke ontwikkeling, het vinden van zingeving in je leven en het onderhouden van goede sociale relaties als gemeenschappelijke deler naar voren te komen.

Persoonlijke ontwikkeling heeft een positieve invloed op geluk en welzijn. Het geeft invulling en betekenis aan het leven en ondersteunt zelfrealisatie op psychologisch, maatschappelijk en spiritueel gebied.

Zingeving vormt de persoonlijke identiteit. Het plaatst het menselijk bestaan in een breder verband van betekenissen. Vragen op dit gebied betreffen: Wie ben ik? Wat is het doel van mijn leven? Hoe leef ik vanuit mijn hart?

Goede, sociale relaties zijn heel belangrijk voor ons lichaam, brein en welzijn. Je geheugen blijft langer intact als je een relatie met iemand hebt die je vertrouwt en waar je voor jouw gevoel op kunt bouwen.

Gelukkig leven
Om gelukkig te kunnen leven is het belangrijk om naar jezelf te luisteren, naar je eigen gedachten, gevoelens en wensen. Het is niet altijd gemakkelijk om hiernaar te leven in een gemeenschap waarin we geacht worden ons te conformeren. In veel gevallen zal je immers ook iets moeten met behoeften en gevoelens van andere mensen.

Belangrijk hierbij is reflectie. In deze hectische tijd lukt het echter zelden om daar de tijd voor te nemen. Wat denk, voel en wil je eigenlijk? Die ideeën schuren vaak als je iets ingrijpends meemaakt, denk aan een relatiebreuk, ontslag of ziekte. Wat je als vanzelfsprekend zag, verandert dan drastisch. Je moet je leven opnieuw inrichten en aanpassen aan een nieuwe werkelijkheid.  Dit geldt ook steeds meer voor leiders die aangeven tijd nodig te hebben om na te denken over belangrijke persoonlijke en professionele beslissingen die ze moeten nemen. In leiderschapsontwikkelingsprogramma’s wordt hieraan steeds meer aandacht geschonken.

Het kost mensen moeite om de langetermijngevolgen van hun keuzes te overzien. Wat zijn bijvoorbeeld de consequenties als je onvoldoende tijd neemt voor de opvoeding van kinderen? Te weinig aandacht besteedt aan je persoonlijke ontwikkeling of kiest voor een ongezonde levenstijl?

Raamwerk
Om te gaan doen wat je echt belangrijk vindt hebben we een raamwerk opgesteld dat bestaat uit vijf praktijken (manieren van doen) en tien mindsets (denkbeelden en aannames)(Van Dam et al., 2017). De vijf praktijken zijn een stappenplan. Het begint met Stoppen en Vragen, oftewel: pas op de plaats maken en jezelf afvragen of je wel doet wat je echt belangrijk vindt. Daarna ga je naar Binnen Reiken, kijken naar de omgeving ofwel naar Buiten Reiken, vervolgens Plannen en ten slotte Doen. De tien mindsets komen uit de positieve psychologie en het gaat hierbij om: nieuwsgierigheid, vriendelijkheid, eerlijkheid tegenover jezelf, humor, dankbaarheid, optimisme en positiviteit, vergevinggezindheid, zelfvertrouwen, relaties koesteren en in het nu leven.
Dit raamwerk kan behulpzaam zijn bij de begeleiding van mensen die er moeite mee hebben om een gelukkig leven te leiden.

Prof. dr. Nick van Dam is adviseur, coach, schrijver, docent op het gebied van (corporate) leren en ontwikkelen, duurzaam organiseren en leiderschapsontwikkeling. Hij is partner, Global Chief Learning Officer en adviseur bij Mckinsey & Company. Daarnaast is hij verbonden aan Nyenrode Business Universiteit en IE University (Madrid) en heeft hij vele boeken geschreven. www.reachingyourpotential.org

Judith Grimbergen studeerde Kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Leiden, Textiele Vormgeving in Amsterdam, Tekenen en Schilderen in Utrecht en Interieurstyling in Amsterdam. Tijdens haar verblijf in de Verenigde Staten volgde ze cursussen op het gebied van positieve psychologie (School van Martin Seligman: Linda Brackin). Judith is coauteur van Ga doen wat je écht belangrijk vindt! Positieve Psychologie in de Praktijk. www.judithgrimbergen.com

Referenties

Dam, N. v.an, Grimbergen, J., Sherman, P., & Garten, D. (2017). Ga doen wat je écht belangrijk vindt! Positieve Psychologie in de Praktijk. Deventer: Vakmedianet.

Jobs, S. (2005, June 12). 114 th Stanford Commencement address. You've got to find what you love. Stanford, CA, United States: Leland Stanford Junior University.

Peeters Weem, B. (2011). Geluk in de Praktijk: Een verkenning van het gebruik van concepten als geluk (happiness) in Nederlandse welzijnsprojecten (Masterthesis). Enschede: Universiteit Twente.

Veenhoven, R. (1984). Conditions of Happiness. Dordrecht: D. Reidel.

Ware, B. (2012). The Top Five Regrets of the Dying: A Life Transformed by the Dearly Departing. London: Hay House.