Column: Spelen op het werk met TA
(Psychologisch) Spel is een concept uit de transactionele analyse (TA). We zeggen weleens: ‘Speel geen spelletjes met me’ en dan bedoelen we ‘wees eerlijk en zeg wat je op je hart hebt’. De TA gaat ervan uit dat de ervaringen die je als kind in je vroege jeugd hebt opgedaan, bepalend kunnen zijn voor je gedrag in je volwassen leven. Je script is je overlevingsstrategie. Als jong kind neem je (onbewust) essentiële besluiten die van grote invloed zullen blijken op jouw kwaliteit van je latere leven. Als volwassene val je onder stress en bij problemen onbewust terug op je script. Spel is de manier waarop je je script uitleeft. Met Spel bevestig je het script, je herhaalt je overlevingsdraaiboek en je blijft de wereld zien met steeds dezelfde (kinderlijke) bril op: 'Zie je wel, zo gaat dat nu eenmaal altijd ...'
Het goede nieuws is dat je het draaiboek van je leven kunt veranderen, door bewust uit Spel te blijven en te streven naar autonomie, zelfstandig en onafhankelijk denken, voelen en doen.
Dramadriehoek
De grondlegger van de TA, Eric Berne, ontdekte dat er in spelmatig gedrag altijd drie rollen voorkomen: De Redder (Ik weet wat goed voor jou is en zal je vertellen wat je doen moet), de Aanklager (Ik let op jouw fouten en wijs je op je tekortkomingen) en het Slachtoffer (Ik weet het niet, dat kan ik niet, los jij het maar voor me op). Iedereen zit wel eens in zo'n rol van de Dramadriehoek. Leer je eigen voorkeursrol kennen en ervaar wat je nodig hebt om uit de Dramadriehoek te komen én nog beter om eruit te blijven, dan ben je ook uit Spel.
Strooks
Het is een essentiële menselijke behoefte om gezien, gewaardeerd en gerespecteerd te worden. Een strook is elk woord of gebaar dat uitdrukt: ‘ik weet dat je bestaat’. Strooks geef je en ontvang je. Ze kunnen positief of negatief zijn. Het is de ontvanger die de kwaliteit van de strook bepaalt. In een gezonde organisatie ervaren de werknemers werkplezier. Er is een goede balans tussen positieve strooks en voorwaardelijke negatieve strooks.
Hoe stap ik in een Spel?
- In welke situatie bevind ik me telkens weer?
- Wat denk ik dan over mijzelf en wat denk ik over de ander en de situatie eromheen?
- Met welk gevoel blijf ik uiteindelijk zitten?
Hoe blijf ik uit een Spel?
- Misken ik iets in mijn eigen behoeften, bij de ander of in de situatie? Wat zou dat zijn?
- Op welk signaal dat mijn lichaam me geeft zou ik extra mogen letten?
- Hoe ga ik het de volgende keer anders doen?
Hortense Berkenveld heeft een praktijk voor coaching en counseling te Amsterdam. Met Marijke Arendsen Hein schreef zij Spelen op het werk, over hoe je met behulp van TA je relaties met je collega’s goed kunt houden en verbeteren. Waardoor je met plezier naar je werk blijft gaan. www.zorgookgoedvoorjezelf.nl