Meer eigen regie en positieve psychologie in nieuwe richtlijn voor burn-out

Bedrijfsartsen gaan burn-outs anders behandelen

Nieuwe wetenschappelijke inzichten hebben ertoe geleid dat bedrijfsartsen burn-outs anders gaan behandelen. "In de richtlijn staat nu duidelijk wat werkgevers moeten doen en hoe cruciaal de eerste maand na uitval is."

De beroepsvereniging voor bedrijfsartsen (NVAB) publiceerde in 2000 de eerste richtlijn voor psychische problemen, de tweede volgde in 2007. Nieuwe inzichten uit recent onderzoek naar geheugen, aandacht en concentratie, vormen nu de aanleiding voor een nieuwe update.

De manier waarop we werken is veranderd door digitalisering, automatisering en flexibilisering. Beroepen van vroeger bestaan niet meer en nieuwe beroepen ontstaan. "Dat werk anders is georganiseerd heeft zijn weerslag op mensen", zegt Marjolein Bastiaanssen, bedrijfsarts en projectleider van de nieuwe richtlijn.

Ook belangrijk: de rol die werk speelt in onze levens is veranderd. "Eerst werkten we om de kost te verdienen, nu omdat mensen iets meer willen bereiken: voldoening van werk en zelfontplooiing", aldus Bastiaanssen.

Praktische aanpak voor burn-out
TNO concludeerde eerder dit jaar al dat werknemers steeds meer moeten doen en daar steeds minder over te zeggen hebben. Dat komt terug in de vernieuwde richtlijn.

Bedrijfsartsen wisten al dat ze werknemers met klachten van een burn-out of overspannenheid zelf meer regie moesten geven. Maar hoe ze dat moesten aanpakken, was nog niet bekend. Daar zijn nu voorbeeldvragen voor.

"Wat is er gebeurd en wat betekent dat voor je?", kan een arts bijvoorbeeld vragen. In plaats van: "Wat is er aan de hand?" Andere voorbeelden van hoe het wel moet zijn: "Zijn er dingen die nog steeds goed gaan, waar je wél tevreden over bent?" Of: "Hoe ziet een situatie eruit waarin je met plezier zou werken?"

"Dan laat je mensen zelf nadenken in plaats van ze te zeggen wat ze moeten doen", zegt Bastiaanssen.

Verschil burn-out en overspannenheid duidelijker
De nieuwe richtlijn maakt het onderscheid tussen burn-out en overspannenheid duidelijker. In 2007 was dat onderscheid er nog niet. Bedrijfsartsen wilden burn-outs liever niet benoemen, omdat veel mensen dachten dat het lang zou duren om van de burn-out af te komen.

In 2011 kwam de NVAB daarop terug en introduceerde een definitie, maar daarmee was het onderscheid tussen burn-out en overspannenheid nog niet duidelijk genoeg. Onhandig, want de twee beroepsziekten vragen om verschillende behandelingen. "Mensen met een burn-out hebben altijd een psycholoog nodig", zegt Bastiaanssen. "Overspanning gaat min of meer vanzelf voorbij."

Kort gezegd: als je een paar nachten slecht slaapt, heb je geen burn-out. Maar als je niet goed slaapt én je voelt je gejaagd én je hebt aandachts- en concentratieproblemen die langer dan zes maanden duren, dán is er waarschijnlijk sprake van een burn-out, zegt de bedrijfsarts. "Terwijl in de volksmond die eerste twee ook al burn-out genoemd werden."

Positieve psychologie doet de intrede
Een verschil met de vorige richtlijn is dat bedrijfsartsen nu in de behandeling meteen met oplossingen aan de slag gaan. Want opgebrand of overspannen zijn is al niet leuk, als je bedrijfsarts dan ook nog blijft inzoomen op wat er mis gaat, loopt het herstel vertraging op.

"Vooruitblikken naar de toekomst", vat Bastiaanssen samen. "Dus hoe zorg je dat je uit de situatie komt waar je in zit? Wie en wat heb je daar voor nodig? Wat kun je zelf doen? En waar heb je anderen voor nodig?"

Zelfstandig bedrijfsarts Jaap Dogger is blij met deze benadering. Volgens hem missen bedrijfsartsen al heel lang een positieve insteek. "Je hebt relatief weinig tijd om uit te zoeken wat er met iemand aan de hand is, laat staan om dat aan diegene uit te leggen."

Zelf paste hij die positieve insteek lang niet altijd toe. "Ik dacht dat mensen bij de dokter komen om over hun klachten te praten." Dogger spijkerde zich ervoor bij, en vraagt patiënten nu na vier weken wat er beter gaat. "Mensen vallen van hun stoel. Ineens heb je een gesprek waarmee je ergens heen kunt."

Eerste maand na uitval is cruciaal
Ook prettig: de richtlijn maakt duidelijk hoe cruciaal de eerste maand na uitval is, zegt Dogger. "Mensen zitten in een crisis: ze kunnen niet meer nadenken, slapen en piekeren zich suf, én er komt depressie bij kijken omdat ze wanhopen dat het niet meer goedkomt. Er staat nu duidelijk beschreven dat mensen dan eigenlijk tot rust moeten komen."

Werkgevers moeten de werknemer in zo'n geval vooral met rust laten. "Heel veel werkgevers denken dat het goed is om elke week contact te houden omdat het verzuim anders te lang duurt. Maar dat is buitengewoon tricky, want dat maakt de druk te hoog", zegt Dogger.

Ook de toevoeging dat de rol van het werk in onze levens veranderd is, helpt bij de terugkeer van de werknemer, zegt hij. "Als je werk niet voelt alsof het is iets waar je energie aan wil besteden, is de kans dat je weer uitvalt groot." (bron: RTL Z | Judith Laanen)

Hier de link naar de richtlijn.  Multidisciplinaire richtlijn overspanning en burnout voor eerstelijns professionals. Eén lijn in de eerste lijn bij overspanning en burnout